ERASMUS+ KA122 – Κινητικότητα στη Βουδαπέστη

Στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus+ KA1, στο οποίο φέτος συμμετέχει το σχολείο μας με τίτλο “Χτίζοντας ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό σχολείο μετά την πανδημία COVID-19 – Προετοιμάζοντας τους πολίτες του αύριο”, δόθηκε η ευκαιρία σε δύο εκπαιδευτικούς μας να μεταβούν στη Βουδαπέστη, από τις 7 – 12 Νοεμβρίου 2022, προκειμένου να παρακολουθήσουν το επιμορφωτικό σεμινάριο «Brain-Based Learning: Understand How Students Really Learn», που υλοποιήθηκε από τον φορέα Teacher Academy.

Οι εκπαιδευτικοί Ξανθοπούλου Δέσποινα και Χήτα Παναγιώτα συμμετείχαν σε εκπαιδευτικές, θεωρητικές και βιωματικές δραστηριότητες, σε συνεργασία με συναδέρφους τους από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ισπανία, Ιταλία, Ρουμανία και Κροατία), ανταλλάσσοντας καλές πρακτικές και καινοτόμες δράσεις με στόχο τη βελτιστοποίηση του εκπαιδευτικού έργου και την ενδυνάμωση των μαθητών.

Η ομάδα περιηγήθηκε, ακόμα, στα κορυφαία αξιοθέατα της Βουδαπέστης (Κτίριο του Ουγγρικού Κοινοβουλίου, Κάστρο της Βούδας, Ναός Ματθαίου, Παλιά πόλη, Προμαχώνας των Ψαράδων, Όπερα κ.ά) και επισκέφτηκε το παραδουνάβιο χωριό  Szentendre, γνωστό και ως χωριό των καλλιτεχνών, θαυμάζοντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και απολαμβάνοντας την τοπική κουζίνα.

Αισιοδοξούμε ότι το άνοιγμα της σχολικής μας μονάδας προς μια ευρωπαϊκή προοπτική θα ενισχύσει το κλίμα εξωστρέφειας και συνεργασίας που σταθερά επιδιώκουμε και θα καλλιεργήσει δεσμούς επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς των άλλων εμπλεκόμενων χωρών, με τους οποίους, όπως διαπιστώσαμε, μοιραζόμαστε κοινούς προβληματισμούς, ανησυχίες και οράματα.

Μαθαίνουμε έξυπνα κι όχι επίπονα!

Το σεμινάριο Brain based learning εστιάζει σε τεχνικές μάθησης που αφορούν στην αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων του εγκεφάλου με στόχο την αποδοτικότερη αλλά και ευκολότερη και διαρκέστερη απόκτηση και κατοχή γνώσης.

Αρχικά, πριν την εφαρμογή της μεθόδου, κρίνεται απαραίτητο να δημιουργήσουμε κλίμα εμπιστοσύνης και ψυχολογικής ασφάλειας στους μαθητές. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, αν μοιραστούμε τις βασικές μας αξίες, ατομικές και ομαδικές, και ενθαρρύνουμε την ενσυναίσθηση και την περιέργεια, ανοίγοντας διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των μελών της ομάδας.

Στη συνέχεια, ξεκινώντας τη διδασκαλία του βασικού μας αντικειμένου, σκόπιμο θα ήταν να διαγνώσουμε τόσο τις προ υπάρχουσες γνώσεις και αντιλήψεις των μαθητών μας όσο και να εξάψουμε το ενδιαφέρον και την περιέργεια τους. Ως εκ τούτου, η αφόρμησή μας οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις μεταγνωστικές δεξιότητες των μαθητών μας (διερευνούμε τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουν ευκολότερα) και να παρέχει ερεθίσματα/ εναύσματα στα οποία αναμένεται να ανταποκριθούν άμεσα, αποσοβώντας ταυτόχρονα τον φόβο μιας επικείμενης δυσκολίας.

Το σημαντικότερο, βέβαια, είναι να ελκύσουμε και να διατηρήσουμε εστιασμένη την προσοχή των μαθητών μας. Για το σκοπό αυτό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ενδεικτικά οπτικοακουστικά εργαλεία, συνδυάζοντας εικόνες με ηχητικά ερεθίσματα ή αξιοποιώντας και τις πέντε αισθήσεις για τη δημιουργία, επιπλέον, ισχυρών γνωστικών και μνημονικών αποτυπώσεων στους μαθητές. Φυσικά, θα πρέπει να παρέχεται ο αναγκαίος χρόνος για την επεξεργασία και την εμπέδωση του παρεχόμενου υλικού.

Παράγοντες που παρακωλύουν την αποτελεσματική μάθηση είναι οι συναισθηματικοί περισπασμοί των μαθητών μας (άγχος, απειλή, απαισιοδοξία), για αυτό και είναι αναγκαίο να τους εξουδετερώσουμε, μαθαίνοντάς στους μαθητές να εκφράζουν με ακρίβεια τα συναισθήματά τους, συμβουλεύοντας εναλλακτικές διεξόδους και εφαρμόζοντας τεχνικές χαλάρωσης, όπως μεθόδους αναπνοής και σωστές στάσεις σώματος (power posing).

Το επόμενο βήμα μας είναι να φροντίσουμε ώστε η πρόσφατα αποκτηθείσα γνώση να γίνει κτήμα των  μαθητών μας, περνώντας από τη βραχυπρόθεσμη στη μακροπρόθεσμη μνήμη τους. Ως ενδεικτικές τεχνικές για την επίτευξη αυτού του στόχου προτείνονται η οργάνωση σχεδιαγράμματος ή νοητικών χαρτών, η ορθολογική διαχείριση του χρόνου με σύντομες παύσεις για ανατροφοδότησή, η ανακεφαλαίωση, η χρήση αναλογιών και μεταφορών, η γενίκευση, η δημιουργία ερωτήσεων (γιατί, πώς), η συνεργατική μάθηση, η οπτικοποίηση και η ενσωμάτωση πληροφοριών σε αφηγηματική ροή. Τέλος, σημαντική είναι η ενδυνάμωση της μνήμης από τον ίδιο τον μαθητή με αναστοχασμό και έλεγχο της καινούργιας πληροφορίας αντί της άσκοπης και μηχανιστικής επανάληψης.

Επιπλέον, σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη που πρεσβεύει την πολύωρη και εντατική μελέτη, οι νεότερες έρευνες προτείνουν τον συνδυασμό εστίασης (20- 25 λεπτά) και διαλείμματος (10 λεπτά), προκειμένου να γίνει αποδοτικότερη η εμπέδωση της γνώσης, καθώς ο εγκέφαλος εξακολουθεί ασυνείδητα να επεξεργάζεται τις πρόσφατες πληροφορίες και να δημιουργεί συνδέσεις. Ενδείκνυται, λοιπόν, η μελέτη δύσκολων αντικειμένων να γίνεται πριν το φαγητό ή τον ύπνο ή και να εναλλάσσονται τα γνωστικά αντικείμενα.

Συγκεντρωτικά, η διδακτική χρήση οπτικού υλικού (κατά προτίμηση ασυνήθιστου, διασκεδαστικού και δημιουργικού), η κατασκευή νοητικών χαρτών, η ταυτόχρονη αξιοποίηση όλων των αισθήσεων (συναισθησία), η σύνδεση γνώσης – συναισθήματος, η συσχέτιση της γνώσης με περιβαλλοντικές συνθήκες (συνήθως συνδέουμε τις πληροφορίες με το περιβάλλον απόκτησής τους), και ο αναστοχασμός θεωρούνται οι πλέον πρόσφορες στρατηγικές για αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη μάθηση.

Παρακάτω παραπέμπουμε σε πολυμεσικό αγγλόφωνο υλικό που εκπονήθηκε κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου.